عمل فتق شکم
محل جراحی فتق | عمل فتق شکم | عمل فتق معده | جراح متخصص فتق | جراحی میکروسکوپی فتق دیسک | جراحی میکروسکوپی فتق دیسک کمر | جراحی فتق مثانه
بیماری فتق چیست؟
فتق معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که ارگان داخلی از بدن به علت ضعف و پارگی عضلات یا دیواره بافت اطراف آن جابه‌جا شود و در جایگاه غیرطبیعی قرار گیرد. مثلا در فتق نافی بخشی از روده کوچک از ناحیه ضعیف‌شده دیواره شکمی به بیرون رانده می‌شود و به صورت یک برآمدگی زیر پوست اطراف ناف خود را نشان می‌دهد.
فتق انواع مختلفی دارد که بسیاری از فتق‌ها در ناحیه شکمی ایجاد می‌شوند، اما می‌توانند در قسمت‌های فوقانی ران و کشاله ران نیز ظاهر شوند. علائم فتق معمولا با توجه به نوع آن متفاوت است. از انواع فتق می‌توان به فتق شکمی، فتق بیضه، فتق کشاله ران، فتق رانی و فتق نافی اشاره کرد.
بیشتر انواع فتق خوشبختانه تهدیدکننده زندگی نیستند، اما به خودی خود نیز از بین نمی‌روند. به همین دلیل، در اکثر موارد برای جلوگیری از عوارض خطرناک نیاز به جراحی دارند.
رایج‌ترین علامت فتق، برجستگی یا برآمدگی در ناحیه آسیب‌دیده است. به عنوان مثال بارزترین علائم فتق اینگوینال این است که در کشاله ران خود یک توده هنگام ایستادن، خم شدن و یا سرفه کردن مشاهده می‌کنید. ناراحتی یا درد در ناحیه اطراف توده نیز ممکن است وجود داشته باشد. معمولا در حالت دراز کشیدن اثرات برآمدگی کمتر می‌شود.
برخی از انواع فتق مانند فتق هیاتال (فتق معده)، می‌تواند علائم مشخص‌تری مانند سوزش سر دل، مشکل در بلع و درد قفسه سینه داشته باشد. قابل ذکر است که در مواردی، فتق هیچ علامتی ندارد. حتی ممکن است ندانید که فتق دارید و در حین معاینه پزشکی برای مشکلی دیگر پزشک متوجه شود.
عمل فتق شکم
انواع فتق
چندین نوع مختلف فتق وجود دارد که هرکدام در ناحیه‌ای از بدن خود را نشان می‌دهند.
فتق شکمی
فتق شکمی ممکن است به دلایل مختلفی (مثل ضعف عضلات شکم) در نواحی مختلف شکم بروز کند. مثلا گاهی در اثر جوش‌خوردگی غیرطبیعی بافت محل برش جراحی خود را نشان می‌دهد (فتق شکافی) و در مواردی در اثر تجمع چربی بین ناف و قسمت تحتانی استخوان پستان دیده می‌شود. در اکثر موارد در اثر بیرون‌زدگی روده در زیر ناف مشاهده می‌شود.
در نوزادان اگر دیافراگم به درستی در طی جنینی رشد نکرده باشد؛ ممکن است فتق شکمی به صورت فتق نافی خود را نشان دهد. فاکتورهای خطر متداول در ایجاد فتق شکمی شامل مواردی مانند چاقی، فعالیت شدید و بارداری است.
فتق اینگوینال یا فتق کشاله ران
فتق‌های اینگوینال (فتق مستقیم و غیرمستقیم اینگوینال) هنگامی اتفاق می‌افتند که بافت چربی یا بخشی از روده به داخل کشاله ران (اغلب در کانال اینگوینال) در اثر ضعف عضلات یا پارگی دیواره تحتانی شکم نفوذ کنند. این مورد شایع‌ترین نوع فتق است و عمدتا مردان را درگیر می‌کند. فتق کشاله ران اغلب در اثر پیری و وارد کردن فشار مکرر بر روی شکم بروز می‌کند.
فتق فمورال یا فتق رانی
فتق فمورال هنگامی خود را نشان می‌دهد که بافت چربی یا بخشی از روده به داخل ران نفوذ کند. درصد شیوع آن بسیار کمتر از فتق اینگوینال است و بیشتر از مردان زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فتق رانی نیز در اثر پیری و وارد کردن فشار مکرر بر روی شکم بروز می‌کند.
فتق نافی
فتق نافی هنگامی اتفاق می‌افتد که بافت چربی یا بخشی از روده در نزدیکی ناف نفوذ کند. اگر دهانه شکمی جنین که بند ناف از آن عبور می‌کند پس از تولد به خوبی بسته نشود، این نوع فتق می‌تواند در نوزادان نیز ایجاد شود. بزرگسالان نیز ممکن است تحت تأثیر فشار مکرر بر روی شکم به آن دچار شوند.
فتق هیاتال (فتق معده)
فتق هیاتال هنگامی اتفاق می‌افتد که بخشی از معده با فشار از شکاف دیافراگم به داخل قفسه سینه وارد شود. این نوع فتق ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشد، اگرچه در برخی افراد با دل درد همراه است. دقیقا مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد فتق هیاتال می‌شوند، اما ممکن است در نتیجه ضعف دیافراگم با افزایش سن یا وارد کردن فشار بر روی شکم باشد.
فتق بیضه
همانطور که ذکر شد، کانال اینگوینال در کشاله ران قرار دارد. این کانال در مردان ناحیه‌ای است که از آن طناب اسپرماتیک از شکم به کیسه بیضه عبور می‌کند. طناب اسپرماتیک در اصل بیضه‌ها را نگه می‌دارد. پس از تولد باید بیضه‌ها اندکی از طریق کانال اینگوینال پایین آیند و سپس کانال به طور کامل در پشت آن‌ها بسته شود.
گاهی کانال به درستی بسته نمی‌شود و ناحیه‌ای ضعیف برجای می‌گذارد که در آینده و یا در طی نوزادی در نوزادان پسر ممکن است به صورت فتق بیضه خود را نشان دهد. در ورزشکاران نیز فتق در ناحیه پا در اثر ضعف عضلات پا به دلیل آسیب‌دیدگی ورزشی رخ می‌دهد.
عمل فتق شکم
اگر فتق درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
تشخیص به موقع علائم فتق و مراجعه به پزشک در صورت مشکوک بودن به این عارضه بسیار مهم است. چرا که فتق به خودی خود از بین نمی‌رود. از آنجایی که فتق در هر ناحیه‌ای باعث توقف خونرسانی به بخشی از اندام یا بافت محبوس‌شده می‌شود؛ معمولا در شرایط اورژانسی بیمار با علائمی مانند حالت تهوع یا استفراغ و تب یا درد ناگهانی مواجه می‌شود.
به عنوان مثال در مورد فتق کشاله ران، در صورت عدم درمان به موقع ممکن است نیاز به جراحی و تخلیه بخش مسدودشده روده باشد. البته درمان فتق به روش جراحی نیز عوارض خاص خود مانند خونریزی، احتمال عفونت و آسیب به عروق و احشای دیگر، احتمال آسیب به بیضه‌ها، درد طولانی مدت در ناحیه برش و احتمال عود دوباره فتق را نیز دارد. اما وقتی اندام محبوس‌شده دچار نارسایی شود، راهی جز جراحی وجود ندارد.
یکی از مهم‌ترین عوارض بعد از عمل فتق کشاله ران یا بیضه این است که بیمار تقریبا برای ۴ تا ۶ هفته امکان انجام فعالیتهای روزانه مانند رانندگی و جابه‌جایی اجسام سنگین را ندارد.
انواع فتق در مردان
در مردان احتمال بروز فتق کشاله ران ٧ برابر بیشتر از زنان است. در کنار آن احتمال بروز همزمان فتق بیضه نیز وجود دارد. اصولا فتق بیضه سمت راست شایع‌تر از فتق بیضه سمت چپ است. به دلایل مختلف، ممکن است آقایان نیز درگیر فتق فمورال یا فتق نافی نیز شوند.
آیا فتق در زنان نیز وجود دارد؟
همانطور که ذکر شد، فتق فمورال در زنان بیشتر مشاهده می‌شود و در صورت مشاهده علائمی مثل درد ناگهانی کشاله ران، درد شدید معده، حالت تهوع، استفراغ و تب باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد. چرا که می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که فتق فمورال یا رانی، روده شما را مسدود کرده است. در این شرایط احتمالا جراح عمل لاپاراسکوپی فتق کشاله ران را در نظر می‌گیرد.
انواع فتق در کودکان دختر و پسر
آیا می‌دانید که علائم فتق بیضه در کودکان پسر چیست؟ از جمله علائم فتق بیضه کودکان برآمدگی در ناحیه شکم یا کشاله ران است که ممکن است با ایستادن یا سرفه کردن بزرگتر شود. درمان فتق بیضه در نوزادان معمولا با جراحی امکان‌پذیر است. در نوزادان دختر نیز احتمال بروز فتق رحم وجود دارد. همچنین مواردی از فتق کشاله ران و فتق ران در نوزادان دختر مشاهده شده که علت اکثر آن‌ها نقص مادرزادی است.
طبق آمار، بین ۱۰ تا ۲۵ درصد نوزادان دختر و پسر با فتق ناف متولد می‌شوند. این نوع فتق در نوزادانی که زودرس و یا با وزن کم به دنیا می‌آیند نیز بیشتر دیده می‌شود. علت فتق ناف نوزادان را می‌توان جدا شدن عضلات شکم و یا پارگی قسمتی از دستگاه گوارش (بخصوص روده) دانست. اگر کودک شما فتق نافی داشته باشد، احتمالا هنگام گریه یا سرفه بیشتر متوجه آن می‌شوید.
معمولا فتق نافی در کودکان بدون درد است؛ اما در مواقعی با کج‌خلقی و بی‌اشتهایی کودک همراه است. هنگامی که علائمی مانند درد، استفراغ یا تورم در محل فتق ایجاد شد، باید به دنبال فوریت‌های پزشکی باشید. فتق‌های نافی معمولاً وقتی کودک ۱ یا ۲ ساله است از بین می‌روند. با این حال، اگر تا ۵ سالگی از بین نرود، می‌توان از جراحی برای ترمیم آن استفاده کرد.