سطوح پیشگیری از سرطان

دکتر صمد خضری

جراح عمومی - فلوشیپ جراحی سرطان

جراحی سرطان سینه - جراحی سرطان معده و روده - جراحی سرطان تیروئید

021 - 22083642

نوبت دهی آنلاین از پذیرش 24

سطوح پیشگیری از سرطان

سرطان شامل تقسیم و تکثیر غیر طبیعی سلول هایی است که می توانند در سرتاسر بدن منتشر شوند. معمولا تصور می شود که سرطان یک بیماری منفرد است، اما در واقع متشکل از بیش از یکصد نوع مشخص می باشد. انجمن سرطان آمریکا (ACS) پیش بینی می کند که کمتر از نیمی از مردان و بیشتر از یک سوم زنان آمریکایی در طول حیات خود در معرض ایجاد سرطان قرار دارند. برآورد شده است که یک سوم از 580000 مورد مرگ که پیش بینی می شود، توسط سرطان به وجود می آیند. این مقدار زیاد مرگ ناشی از سرطان را می توان به تغذیه و رفتارهای سبک زندگی مانند: رژیم غذایی نامطلوب و ناکافی، عدم فعالیت فیزیکی، سوء مصرف الکل، اضافه وزن و چاقی نسبت داد.

شاخص توده بدنی (BMI) به منظور بهینه ساختن روند پیشگیری از سرطان و تشخیص زودرس آن با هدف کاهش شیوع سرطان و میزان مرگ و میر اهداف چالش سال 2015 را مطرح نموده است. توصیه های ملی اقدامات ویژه ای را جهت گسترش استفاده از رویکردهای غربالگری قید شده برای تشخیص زودرس و همچنین راه های تأثیر بر رفتارهای بهداشتی فردی ارائه داده است، مانند:

حفاظت در برابر نور خورشید
کاهش مصرف تنباکو
حفظ وزن مناسب بدن
اصلاح رژیم غذایی
افزایش فعالیت فیزیکی منظم
مصرف الکل مسئول 3.5 درصد از مرگ های ناشی از سرطان در سال 2009 بوده است که این نسبت بیانگر 1900 مورد مرگ و به طور بالقوه کاهش 18 سال از دوره عمر می باشد. الکل با افزایش خطر سرطان های دهان، حلق، حنجره، مری، ریه، کولون، رکتوم، کبد، پستان (زنان قبل و پس از دوره یائسگی) ارتباط دارد.

خطر بروز سرطان های دهان، حلق، حنجره و مری در مشروب خورانی که روزانه یک و نیم تا سه بار مشروب مصرف می کنند، به طور قابل توجه بیشتر از افراد غیر مشروب خوار است. همچنین مصرف تنباکو خطر سرطان به ویژه سرطان های مجاری گوارشی فوقانی و تنفسی را افزایش می دهد. بنابراین برای پیشگیری از سرطان باید الکل و یا تنباکو مصرف نکنیم و یا به اندازه مجاز مصرف کنیم. به همین خاطر در ایلات متحده به افراد خواهان مصرف الکل توصیه شده است؛ مردان بیشتر از 2 بار مصرف ننمایند و زنان نیز مجاز به مصرف یک بار الکل در روز هستند.

چاقی ریسک فاکتوری برای سرطان می باشد و ممکن است که مسئول 14 تا 20 درصد از کل مرگ و میرهای ناشی از سرطان باشد. ارتباط بین وزن و شاخص توده بدنی یا وزن نسبی بدن و سرطان های با محل مشخص نیز به طور وسیع مورد تحقیق قرار گرفته است، به طوری که ارتباط مثبتی بین وزن و سرطان های مری، پانکراس، کیسه صفرا ،کبد پستان (دوره پس از یائسگی )، کلیه کولون و رکتوم دیده شده است. براساس سطوح نرمال در جمعیت های مختلف شاخص توده بدنی در بزرگسالان باید بین 21 تا 23 باشد. وزن بدن در سراسر دوره کودکی باید متناسب با سطح حداقل محدوده ی نرمال (مرجع) شاخص توده بدنی باشد، زیرا اضافه وزن دوره نوجوانی با افزایش خطر سرطان در دوره بزرگسالی ارتباط و همبستگی داشته است.

 

فعالیت بدنی بخش حیاتی کنترل وزن و توازن انرژی است. دستورالعمل های تغذیه و فعالیت بدنی انجمن سرطان آمریکا برای پیشگیری از سرطان و همچنین دستورالعمل های مرتبط با بازماندگان سرطانی افراد را تشویق می کنند، که حداقل 150 دقیقه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط و حداقل 75 دقیقه در هفته فعالیت بدنی شدید داشته باشید.

فعالیت های  متوسط

فعالیت های شدید

تمرین بدنی ورزش و تفریح

پیاده روی، رقص، دوچرخه سواری تفریحانه، اسب سواری، قایقرانی یوگا

دویدن با قدم های آهسته و یا سریع، دوچرخه سواری با سرعت، حرکات کششی ،رقص ایروبیک، ورزش های رزمی، شنا

ورزش ها

والیبال، گلف، بیس بال، بدمینتون، تنیس دوتایی

فوتبال، هاکی روی یخ یا چمن، بسکتبال، اسکی صحرایی

فعالیت های خانه

چمن زنی، نگهداری حیاط عمومی و باغ

حفر کردن زمین، حمل و کشیدن وسایل، بنایی، نجاری

فعالیت محل کار

قدم زدن و بلند کردن اشیا به عنوان بخشی از وظیفه یا شغل، کشاورزی

کار دستی سنگین (جنگل داری ساخت و ساز آتش نشانی)

همچنین ارتباط چربی رژیم غذایی و خطر بروز و عود سرطان مورد مطالعه قرار گرفته است، اما به نظر می رسد که در حال حاضر ارتباط بین انواع مشخصی از سرطان و مقدار چربی رژیم غذایی متناقض می باشد.

آیا غذا کمتر میل کردن خطر سرطان را کاهش و باعث پیشگیری از سرطان می شود؟

مطالعات رو حیوانات نشان داده اند که محدودیت مزمن مصرف غذا از رشد بیشتر سرطان های القا شده تجربی و ایجاد بسیاری از سرطان های خود به خودی ممانعت به عمل می آورد. این تأثیر حتی در حیوانات گرسنگی داده شده ای که نسبت به حیوانات گروه کنترل چربی غذایی بیشتری مصرف کرده اند، نیز دیده شده است. به نظر می رسد که در حیوانات محدودیت کالری دریافتی در غیاب سوءتغذیه تأثیر مثبتی بر پیشگیری از سرطان دارد، اما معلوم نیست که آیا این اثر را نیز می توان به انسان ها هم تعمیم داد! البته رژیم های غذایی حاوی مقادیر زیاد چربی که غالبا حاوی گوشت قرمز و کالری بیشتری هستند می توانند در ایجاد شرایط اضافه وزن و چاقی سهیم باشند و خطر سرطان را افزایش دهند.

از آنجا که میزان چربی مصرفی رژیم غذایی با مصرف سایر مواد مغذی و ترکیبات غذایی ارتباط و همبستگی دارد افتراق بین اثرات چربی رژیم غذایی، پروتئین، کالری توتال و ترکیبات سرطان زا در روند پیشگیری از سرطان مشکل است. بنابراین انجمن سرطان آمریکا محدود کردن مصرف گوشت های فرآوری شده را توصیه می کند.

به نظر می رسد، که موضوع با اهمیت افزایش نسبت اسید های چرب امگا 3 (غذاهایی از قبیل ماهی چرب، روغن تخم کتان، گردوها و بعضی از جلبک ها) به اسیدهای چرب امگا 6 (چربی های چند غیر اشباع از قبیل روغن آفتاب گردان) می باشد زیرا اسیدهای چرب امگا 3 با عمل کاهش التهاب تکثیر سلولی و آنژیوژنر و همچنین افزایش آپوپتوز ( مرگ برنامه ریزی شده سلول) احتمالا خطر سرطان را کاهش می دهند.

غذاهای گیاهی ممکن است که به خاطر اعمال عملکردهایی از طریق مکانیسم های ضد التهابی اعمال تغییراتی در روند بیان ژن و فعالیت های هورمونی به عنوان باز دارنده های سرطان عمل کرده و به پیشگیری از سرطان کمک می کنند.

مواردی که در پایین ذکر شده است عملکردهایشان در پیشگیری و درمان بیماری سرطان به اثبات رسیده است.

میوه ها سبزیجات
غلات کامل حاوی فیتوکمیکال های بیولوژیکی فعال
ویتامین ها
املاح معدنی
فیبر غذایی
علاوه بر این دستورالعمل های پیشگیری انجمن سرطان آمریکا پیشنهاد می کنند که افراد مصرف کننده مقادیر بیشتر سبزیجات و میوه ها به دلیل تجربه وزن گیری کمتر و سیری بیشتر سود می برند و خطر ابتلای چاقی در آن ها نیز پایین تر است از این رو خطر سرطان در آن ها به صورت کلی کاهش می یابد.

توصیه های کاهش دهنده خطر سرطان و بهبود سلامت کلی بر مصرف غذاهای گیاهی و تعدیل مصرف غذاهایی با منابع حیوانی از قبیل گوشت قرمز، گوشت های فرآوری شده و ماکیان تأکید می کنند.

نیترات ها به عنوان مواد نگهدارنده به گوشت های فرآوری شده اضافه می شوند. نیترات ها به سهولت می توانند به فرم نیتریت احیا شوند و این فرم احیا شده (نیتریت) نیز می تواند با سوبستراهای رژیم غذایی از قبیل آمین ها و آمیدها واکنش یافته و ترکیبات نیتروزآمین ها و نیتروزآمیدها را تشکیل دهند که عوامل موتاژن و سرطان زای شناخته شده ای هستند.

نیترات ها و نیتریت ها در غذاهای دودی شده نمک سود شده و نمک زده شده وجود دارند.
بنابراین برای پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به سرطان مصرف رژیم های غذایی حاوی مقادیر زیاد میوه سبزیجات دارای ویتامین C و مواد فیتوکمیکال که می توانند روند تبدیل نیتریت ها به نیتروزها را کند نمایند باید مورد تشویق قرار گیرند.

سابقه ی تماس با فلزات سنگین آفت کش ها علف کش ها و تماس های شغلی نیز ممکن است که مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر معین ساختن تماس های محیطی بیمار متخصصان مراقبت بهداشتی باید سابقه تماس اعضای خانواده و سایر افراد ساکن در آن خانه را نیز بررسی نمایند. استرس اکسیداتیو ناشی از این تماس های محیطی را می توان از طریق اعمال تغییراتی در سبک زندگی مانند حذف سیگار و عملی ساختن تغییرات رژیم غذایی تخفیف داد. همچنین مصرف روتین غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان و رژیم غذایی مغذی (نه استفاده از مکمل) نیز برای پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به سرطان توصیه شده است.

پیشگیری شیمیایی ( دارویی) از ابتلا به سرطان

عادات و رفتار های غذا میل کردن نیز در ارتقای سلامتی و پیشگیری از بیماری سرطان نقش بسیار مهمی دارند. شیمی درمانی به صورت استفاده از داروها ویتامین و سایر عوامل به منظور کاهش یا به تأخیر انداختن پیشرفت یا عود سرطان تعریف شده است.

به عنوان مثال داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs ) ممکن است که در برابر سرطان کولون نقش حفاظتی داشته باشد و مت فورمین که داروی مورد استفاده در درمان دیابت می باشد نیز اخیرا به عنوان یکی از عوامل پیشگیری و درمان سرطان مورد کاوش و بررسی قرار گرفته است.

سایر محصولات و مولکول های طبیعی که اخیرا مورد تحقیق قرار گرفته اند هم شامل:

صدها پلی فنول موجود در میوه ها و سبزیجات، چای سبز
کورکومین (زردچوبه و کاری) و رزوراتول موجود در انگور و توت ها
فراوان ترین پلی فنول هایی که قابلیت پیشگیری از سرطان را دارند:

فنولیک اسید
فلاوونوئیدها
استیلبن ها
لیگان ها
این پلی فنول ها به خاطر تعدیل تغییرات اپی ژنیک در سلول های سرطانی باعث پیشگیری از سرطان می‌شوند. مرحله تعدیل اپی ژنیک به صورت زودرس در اوایل سیر گسترش سلول سرطانی یعنی در زمانی که به صورت بالقوه برگشت پذیر است، به وجود می آید.

دانشمندان چگونگی تأثیر و کارایی این فرآیند را به طور کامل تشخیص نداده اند از این رو هنوز هم توصیه به مصرف رژیم غذایی ارتقا دهنده سلامتی و احتمالا پیشگیری کننده از سرطان سرشار از:

میوه ها
سبزیجات
سویا
گیاهان دارویی دم کردنی از قبیل زردچوبه و دارچین، چای سبز و قهوه
معقول و منطقی می باشد.

شواهد کلی از ارتباط بین این مواد غذایی و سایر فاکتورهای تغذیه ای سازمان های بهداشتی را نسبت به ارائه توصیه های مرتبط با رژیم غذایی و سبک زندگی با هدف کاهش خطر سرطان توانمند می سازد.

توصیه هایی برای پیشگیری از سرطان

جامعه سرطان آمریکا توصیه هایی برای پیشگیری از سرطان کرده است که در ادامه به بعضی از موارد آن می پردازیم:

داشتن یک سبک زندگی فعال از نظر فیزیکی: بزرگسالان باید حداقل 30 دقیقه به فعالیت بدنی متوسط تا شدید در 5 روز یا تعداد روز بیشتر در هفته بپردازند و یا این که 45 تا 60 دقیقه در حداقل 5 روز در هفته به فعالیت منظم بپردازند.
دست یافتن یا کنترل کردن و حفظ وزن بدنی سالم و مطلوب در سرتاسر دوران زندگی
مصرف انواع مختلف غذاهای سالم و با تأکید بر مصرف منابع گیاهی
محدودیت مصرف الکل
توصیه های مؤسسه آمریکایی تحقیق در زمینه سرطان در ارتباط با پیشگیری از سرطان :تناسب بدنی (تا آن جا که ممکن است و متناسب با وزن ایده آل و مطلوب) لاغر شوید.
فعالیت بدنی : همیشه از لحاظ فیزیکی فعال باشید به طوری که فعالیت بدنی بخشی از زندگی روزمره شما باشد.
غذاها و نوشیدنی های ارتقاء دهنده ی وزن گیری
محدود ساختن مصرف غذاهای پرانرژی و پرهیز از مصرف نوشیدنی های پرقند
غذاهای گیاهی: بیشتر غذاهای مصرفی منشأ گیاهی داشته باشند.
غذاهای حیوانی: محدود ساختن مصرف گوشت قرمز و پرهیز از مصرف گوشت های فرآوری شده
محدودیت مصرف نوشیدنی های الکلی
مصرف نمک را محدود نمایید.
از مصرف حبوبات کپک زده اجتناب کنید.
مکمل های غذایی: مرتفع ساختن نیازهای تغذیه ای تنها و انحصارا به واسطه مصرف غذا و رژیم غذایی
شیر دادن: مادران شیر دهند و کودکان نیز از شیر مادر تغذیه شوند.
بازماندگان سرطان نیز از این توصیه ها پیروی کنند.