جراحی باز فیستول مقعدی

فیستول چیست؟

فیستول به هر گونه ارتباط و اتصال غیر طبیعی بین دو بافت یا دو ارگان بدن می گویند. فیستول مقعدی زمانی ایجاد می شود که غده های درون مقعدی دچار انسداد شوند. با گرفتن این غده ها، ورم هایی ایجاد می شود که می تواند منجر به فیستول بشود.خونریزی مقعدی، درد، التهاب، سوزش و ورم مقعدی از جمله نشانه های این بیماری هستند.

فیستول کجا تشکیل میشود؟

در مورد این موضوع که فیستول چیست و چه نقاطی را در بدن می تواند درگیر کند؟ باید گفت: در بدن انسان این اتصالات غیر طبیعی می تواند انواع مختلف فیستول را بوجود بیاورد. اما شایع ترین آن ها معمولا در نقاط زیر ایجاد می شود:

فیستول تنفسی
فیستول گوش داخلی
فیستول چشم
فیستول گوارشی
فیستول مقعدی
فیستول سینوسی
فیستول ادراری تناسلی
فیستول ماهیچه ای

اما شایع ترین فیستول ها، فیستول مقعدی بوده که از بیماری های نشیمنگاه یا مقعدی به حساب می آید. گفتنی است که این بیماری مقعدی با توجه به نوع ارتباط و محل ایجاد اقسام گوناگونی دارد.

این بیماری با خونریزی و درد زیادی همراه بوده و بیمار می تواند در محل فیستول خود با ترشحاتی خون آلود و چرکی مواجه گردد. در بعضی موارد حتی از سوراخ فیستول نیز مدفوع خارج می شود که می تواند بسیار آزار دهنده باشد.

جراحی باز فیستول مقعدی

علت بروز فیستول مقعدی چیست؟

آبسه ی مقعدی در صورت درمان نشدن، می تواند به فیستول مقعدی تبدیل بشود. طوری که تقریبا نیمی از اشخاص مبتلا به آبسه ی مقعدی به فیستول مقعدی دچار خواهند شد. اما در موارد دیگری ممکن است علت خاصی در ایجاد آن موثر باشد. برخی از علل این بیماری عبارتند از:

ابتلا به بعضی بیماری های جنسی مثل سیفلیس یا کلامیدیا، احتمال بروز فیستول مقعدی را بالا می برد.
سرطان نیز می تواند زمینه ساز این بیماری باشد.
بیماری کرون، در یک چهارم مواقع در ابتلا به فیستول موثر است. کرون یک بیماری گوارشی بوده که با علائمی مثل کاهش وزن، دردهای شکمی و تهوع و استفراغ همراه است.
تغییر شکل سلولی که ناشی از زخم حاصله از تروما و ضربه باشد نیز می تواند منجر به فیستول مقعدی گردد.

فیستول چه علائمی دارد؟

شکاف در ناحیه ی مقعد یکی از علائم فیستول مقعدی است. با این عارضه فرد در هنگام حرکات روده، احساس درد و پریشانی می کند. همچنین می تواند بعد از دفع خون ببیند. در رابطه با این سوال که فیستول چه علائمی دارد ؟ باید گفت: برخی از این نشانه ها عبارت است از:

احساس درد بعد از دفع مدفوع
خارش و سوزش در اطراف مقعد
التهاب و تغییر رنگ پوست در اطراف ناحیه ی مقعد
وجود برجستگی در ناحیه ی مقعد
ترشح چرکی از یک یا حتی دو سوراخ در ناحیه ی مقعد
درجه حرارت بالا
بی اختیاری مدفوع

فیستول مقعدی چگونه تشخیص داده می شود؟

چنانچه بیمار به فیستول مقعدی دچار شده باشد، پزشک می تواند به راحتی آن را با معاینه ی بالینی و مشاهده ی عینی تشخیص دهد. غالبا فیستول سرباز شده به راحتی از روی پوست قابل تشخیص می باشد. ممکن است در مواقعی به معاینه ی انگشتی مقعد نیاز باشد.

چنانچه پزشکان به فیستول مقعدی شک نمایند، به بیماران خود توصیه می کنند که تست های تشخیصی مثل سونوگرافی، فیستولوگرافی، پروکتوسکوپی، آنوسکوپی، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، ماده ی حاجب و سیگموئیدوسکوپی را انجام دهند. پزشک بعد از تشخیص نوع فیستول، درمورد درمان مناسب بیمار تصمیم گیری خواهد کرد.

فیستول مقعدی نشانه های واضح و مشخصی دارد که می‌توان به راحتی آن را تشخیص داد و پزشک با انجام یک معاینه‌ی ساده و روتین با مشاهده‌ی سوراخ فیستول بر روی سطح پوست ناحیه‌ی مقعد و وجود التهاب و تورم به وجود آن پی می برد. بیان کامل و دقت در توضیح علائم و نشانه ها از طرف شما می‌تواند پزشک را در تشخیص بهتر و دقیق تر مشکل کمک کند.

ممکن است در برخی موارد خاص که علائم و نشانه های ظاهری فیستول قابل رویت نیست، پزشک با کمک انگشت داخل مقعد شما را معاینه کند تا به وجود نشانه های آن پی ببرد.

علاوه بر روش فوق برای تشخیص دقیق تر بیماری می‌توان از روشهای زیر کمک گرفت. که به نسبت آزمایش های دقیق تری هستند:

پروکتوسکوپ
فیستولوگرافی
سی تی اسکن CT Scan
سیگوموئیدوسکوپی
آنوسکوپی: در این روش دکتر با وسیله مخصوصی به نام آنوسکوپ داخل رکتوم و قسمت های مشکوک به فیستول را مشاهده می کند.
سونوگرافی
ماده‌ی حاجب
روش MRI

جراحی باز فیستول مقعدی

انواع فیستول

فیستول مقعدی یک شکل نبوده و با توجه به نوع آن و همچنین بافت هایی که به همدیگر متصلند، ممکن است در نقاط مختلفی بوجود آید. این اتصال می تواند بسیار کوتاه و ساده و یا پیچیده و طولانی باشد. انواع فیستول عبارتند از:

فیستول اکسترا اسفنکتریک: این فیستول از بخش راست روده آغاز شده و به قسمت پایین ادامه می یابد. گفتنی است که این کانال توسط عضله لواتور به پوست اطراف مقعد می رسد. معمولا این فیستول در اثر بیماری های التهابی مثل آبسه، آپاندیس و کرون بوجود می آید.
فیستول زیر مخاطی: این فیستول نیز بسیار ساده بوده و به شکل کانالی سطحی از قسمت زیر مخاط عبور می نماید.
فیستول ترانس اسفنکتریک: این نوع فیستول از میان عضلات خارجی یا داخلی یا از ناحیه پشت مقعد شروع شده و از عضله اسفنکتر خارجی رد می نماید. شکل این فیستول مثل یک U بوده، به همین علت به این فیستول، نعل اسبی نیز گفته می شود.
فیستول سوپر اسفنکتریک: در این نوع از فیستول، منشا کانال از میان عضلات اسفنکتر خارجی و داخلی شروع شده و به سمت و سوی بالا گسترش می یابد. گفتنی است این کانال از بین عضلات پوبورکتالیس رد شده و با فاصله ی 1 اینچی از مقعد بیمار به سطح پوست انتشار می یابد.
فیستول اینتر اسفنکتریک: این نوع از فیستول بسیار شایع بوده ، طوری که حدود 70% از بیماران به این نوع فیستول دچار هستند. منشا آن نیز از میان عضلات اسفنکتر خارجی و داخلی مقعد شروع شده، سپس با عبور از عضله اسفنکتر داخلی از نزدیک مقعد بیمار از پوست بیرون می آید. خونریزی، سوزش، درد، خروج ترشحات خون آلود و چرکین، حتی خروج ترشحاتی بدبو از بارزترین نشانه های این نوع از فیستول است.

جراحی باز فیستول مقعدی

علت بوجود آمدن فیستول مقعدی

در ناحیه‌ی مقعد غدد متعددی وجود دارند که در حالت عادی ترشحات خود را به درون کانال مقعدی می‌ریزند. در صورتی که مسیر خروجی یکی از این غدد مسدود شود منجر به ایجاد چرک و عفونت می‌گردد که در نهایت با تجمع آن از طریق کانالی باریک به سطح پوست می‌رسد. همان طور که در عکس فیستول مقعدی مشاهده می‌کنید این کانال باریک کاملا مشخص است. این یک نمای کلی از فیستول بود.

پزشکان برای دلایل ایجاد کننده‌ی فیستول مقعدی تئوری های زیر را در نظر می‌گیرند:

آبسه‌ی مقعدیکه با تخریب بافت ها و عفونت گسترده‌ای در سطح بدن می‌تواند ظاهر شود.
بیماریکرون روده که ناشی از التهابات دیواره‌ی روده‌ی بزرگ به وجود می‌آید.
دیورتیکولیت روده که ناشی ازالتهاب و تورم کیسه هایی کوچک در دیواره‌ی روده‌ی بزرگ است.
عوارض ناشی از انجام عمل جراحی در اطراف ناحیه‌ی مقعد می‌تواند ریسک ایجادفیستول مقعدی را افزایش دهد.
هیدرآدنیت چرکی که یکبیماری مزمن پوستی است و با عفونت و آبسه های مکرر در نقاط مختلف پوست بدن از جمله مقعد رخ می‌دهد.
ابتلا به بیماری های آمیزشی مانندسیفلیس و کلامیدیا
بیماری سل علاوه بر ریه ها می‌تواند در راست روده هم رخ دهد و به دنبال آن فیستول ایجاد شود.
زایمان طبیعی سخت یکی از عوامل به وجود آورنده‌ی فیستول شناخته شده است.
بیماری ایدز که توانایی سیستم ایمنی بدن را به شدت کاهش می‌دهد.
سرطان راست روده یا ایجادتومورهای متعدد در انتهای روده بزرگ خطر ابتلا به فیستول را افزایش می‌دهد.
ضعیف شدنسیستم ایمنی بدن
عفونتروده ها
ضربه و تروما به ناحیه‌ی مقعد و پارگی آن

عوامل تشدید کننده

انسداد غده های اطراف کانال مقعد منجر به ایجاد آبسه مقعدی و عفونت می شود. تجمع چرک و عفونت به مرور زمان کانالی باریک را از خود به جای می گذارد و در نهایت منجر به ایجاد فیستول مقعدی می شود. این که چه چیزی باعث ایجاد چنین تغییری در این غده ها می شود هنوز به طور کامل مشخص نشده است ولی مطالعات پزشکان نشان می دهد که برخی عوامل و شرایط وجود دارند که زمینه را برای ایجاد این بیماری و وخیم تر شدن آن مستعد تر می کنند. این عوامل و خط قرمزها که به عنوان عوامل تشدید کننده فیستول مقعدی شناخته می شوند به شرح زیر می باشد:

ابتلا به برخی سرطان ها مثل سرطان روده و رکتوم
ابتلا به انواع بیماری های گوارشی و روده ای مانند کرون روده و دیورتیکولیت
زخم های ناشی از اجابت مزاج به خصوص در مواقع دفع
مواد تیز و سفت مانند استخوان ماهی
تزریق برای درمان بواسیر داخلی
بواسیر بیرون زده
آسیب های ناشی از تنقیه
انواع آبسه های مقعدی
برخورد جسم تیز و سخت با مقعد
انواع عفونت های گسترده در سطح بدن مانند ایدز
ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن

چه کسانی در خطر ابتلا به این بیماری هستند؟

اگر چه هر شخصی با شرایط مقعدی نامناسب و بیماری های زمینه ای می تواند به فیستول مبتلا شود، ولی طبق آمار یافت شده که این بیماری بیشتر بین افراد 30 تا 50 سال اتفاق می افتد.

کسانی که دچار آبسه شدند ولی به طور درست و قطعی درمان نشده اند، بیشتر از افراد دیگر در معرض ابتلا به این عارضه قرار می گیرند. همچنین افراد مبتلا به عفونت های مقاربتی به طور قابل توجهی در خطر هستند.

راه های پیشگیری از فیستول مقعدی

باید گفت راه مشخص و واضحی برای پیشگیری از فیستول مقعدی وجود ندارد. اما شما می توانید با رعایت چند نکته این بیماری را کنترل نمایید. این چند نکته عبارتند از:

عدم رابطه ی جنسی مقعدی
رعایت یک رژیم غذایی مناسب پر فیبر برای دچار نشدن به یبوست
روزانه 8 تا 9 لیوان آب بنوشید. آب می تواند در پیشگیری از یبوست بسیار کارآیی داشته باشد.
رعایت بهداشت فردی
اجتناب از مصرف نوشیدنی های الکلی و مواد مخدر
انجام ورزش به صورت منظم

جراحی باز فیستول مقعدی

درمان فیستول

در رابطه با این موضوع که فیستول چیست و درمان فیستول به چه شکل است؟ باید گفت: فیستول با درمان های دارویی درمان پذیر نبوده و تا به حال دارویی برای درمان آن کشف نشده است. اما داروهایی هستند که می توانند علائم و عفونت های این بیماری را مثل درد را بهبود ببخشند.

برای درمان فیستول هیچ گونه درمان دارویی و خانگی وجودد ندارد. اما پزشک می تواند برای کاهش عفونت، آنتی بیوتیک تجویز کند. بنابر این برای درمان بیماری چاره ای جز جراحی باقی نمی ماند.

یکی از روش های درمان، جراحی باز است که می تواند به دوصورت بی حسی موضعی و بیهوشی کامل انجام بگیرد. پزشک در این نوع از جراحی، فیستول بیمار را برش زده و بیمار می تواند تا یک روز بستری بماند. روش جدیدتر و بهتر درمانی، لیزر است.

درمان قطعی فیستول، لیزر و جراحی است. از مزایای لیزر می توان به کاهش چشمگیر خونریزی و درد، قطعی بودن درمان، پیشگیری از عوارض بیماری مثل بی اختیاری اشاره نمود.

جراحی باز فیستول مقعدی

مزایای درمان با لیزر فیستول

در لیزر نیازی به بستری و بیهوشی در بیمارستان نبوده و فرد با بی حسی موضعی درمان می گردد. خونریزی ناشی از لیزر نسبت به جراحی باز خیلی کمتر است. بعد از عمل لیزر فرد می تواند به راحتی فعالیت روزانه اش را شروع نماید. لیزر نسبت به جراحی باز درد بسیار کمتری دارد.

در درمان با لیزر چنانچه فرد به سایر بیماری های مقعدی مثل شقاق و بواسیر مبتلا باشد، می تواند آن ها را به صورت همزمان و بدون کوچکترین خونریزی و درد درمان نماید. همچنین هزینه ی درمان با لیزر نسبت به سایر عمل های جراحی پایین تر است.

در لیزر امکان بروز عفونت وجود ندارد. در حالی که بسیاری از افراد، در جراحی باز دچار عفونت می شوند. بعد از لیزر امکان عود مجدد بسیار کم است و نسبت به جراحی باز نیاز به صرف زمان و هزینه ی کمتری است.

مراقبت های لازم بعد از عمل فیستول

فرد می تواند بعد از عمل طبق دستور پزشک، برای ساکن کردن درد از مسکن استفاده نماید. البته باید مسکن هایی را مصرف نمایید که منجر به یبوست نشوند. چرا که یبوست خود می تواند شرایط بیماری شما را بدتر نماید. داروها بایستی در زمان تعیین شده و به صورت کامل مصرف گردند.

ممکن است که پزشک برای بعضی افراد، آنتی بیوتیک تجویز کرده باشد، بیماران بایستی دقت نمایند که آن ها را به صورت منظم و دقیق مصرف نمایند. گفتنی است که تجویز آنتی بیوتیک بیشتر در بیماران دیابتی یا افرادی که به اختلالات ایمنی دچار هستند توصیه می شود.

نشستن در آب ولرم و خوردن ملین نیز می تواند شرایط بعد از عمل شما را بهبود ببخشد. همچنین بعد از عمل توصیه می شود که پانسمان های خود را به طور مرتب تعویض نموده و روزانه 3 مرتبه و هر بار به مدت پانزده دقیقه به صورت نشسته، حمام آب گرم بگیرید. حمام آب گرم باعث می شد که زخم ها به سرعت بهبود یابند.

مواد غذایی مناسب برای درمان فیستول

توصیه می شود برای بهبود سریع تر و همچنین نتیجه بهتر از یک رژیم غذایی مناسب استفاده نمایید. برخی از این توصیه های تغذیه ای عبارتند از:

چنانچه به فیستول مقعدی دچار هستید از سزیجات و میوه جات بیشتری استفاده نمایید. بدین وسیله هم به یبوست دچار نمی شوید و هم ایمنی و سلامت بدن شما تضمین می گردد.
برای کاهش درد فیستول، روزانه بین 8 تا 9 لیوان آب میل نمایید. آب یبوست را برطرف کرده و بدین وسیله می تواند فیستول را تا حد زیادی بهبود ببخشد. همچنین آب می تواند سموم بدنتان را دفع نماید.
لبنیات، آجیل و حبوبات فراوانی مصرف نمایید. این مواد حاوی املاح و ویتامین های فراوانی بوده که باعث بهبود ایمنی بدنتان می شود.
پیاز و سیر زیادی مصرف نمایید. پیاز و سیر جزئ انتی بیوتیک های طبیعی شناخته شده و می تواند نقش موثری در کاهش عفونت های فیستول و کاهش نشانه ها و علائم آن داشته باشد.
در برنامه ی غذایی خود، روغن زیتون بیشتری مصرف نمایید. چرا که این ماده چربی های سالمی دارد و باعث بهبود سیستم گوارشی شما می شود.
روزانه عسل بیشتری مصرف نمایید. عسل باعث ترمیم زخم های فیستول می شود. روزانه مقداری عسل با آب گرم ترکیب نموده و میل نمایید.
غذای خود را در وعده های زیادتر و حجم کوچک تر استفاده نمایید. چرا که اگر روده ها برای هضم حجم کوچکتری از غذا را داشته باشند، به ناحیه ی مقعد و روده ها فشار کمتری وارد می شود.

جراحی باز فیستول مقعدی

عوارض پس از عمل فیستول

این عوارض ممکن است سریعا بعد از عمل بوجود بیایند یا با تاخیر نمایان شوند. مشکلات متعددی ممکن است اندکی پس از عمل ظاهر شود. این موارد شامل احتباس ادرار، خونریزی شدید یا ترشح از محل عمل شده، تشکیل لخته در داخل سیاهرگ های موجود که باعث بوجود آمدن هموروئید می شود و اختلال در مدفوع.

سایر عوارضی که معمولاً بعد از عمل ظاهر می شوند ممکن است شامل تنگی مقعد، عود فیستول، بی اختیاری روده و تاخیر در بهبود زخم (زخمی که بیش از 12 هفته بهبود نیافته) باشد. این عوارض خیلی رایج نیستند و بستگی به روش درمان دارند.

عوارض پس از عمل فیستول عبارتند از:

ترشحات غیر طبیعی
درد شدید
خونریزی مقعدی شدید
تب بالای 38 درجه
حالت تهوع شدید
یبوست
عفونت
مشکل در هنگام دفع ادرار

همه روشهای جراحی هنگام ایجاد برش روی پوست تا حدی خطر عفونت را افزایش می دهند، از جمله روش فیستولوتومی. در چنین مواردی، عفونت فیستول ممکن است در سراسر بدن پخش شود و باعث عفونت سیستمیک شود.

اغلب آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های مرتبط با جراحی فیستول تجویز می شوند. برای عفونت شدید، ممکن است پزشک بستری شدن در بیمارستان برای تجویز آنتی بیوتیک های داخل وریدی را توصیه کند.

چنانچه پس از عمل جراحی فیستول هر یک از عوارض بالا را داشتید، به پزشک خویش مراجعه نمایید. چرا که ممکن است هر یک از این عوارض علامت بیماری جدید دیگری باشد.